Auteur: Maarten Brinkerink

Maarten Brinkerink is een expert in digitale cultuur en informatieverwerking. Hij heeft 15 jaar ervaring als projectleider, onderzoeker en adviseur in de culturele erfgoedsector.

Categorieën
Blog Resultaten

Automated Values extensie voor Wikibase

Momenteel coördineer ik – samen met Maarten Zeinstra van IP Squared – de inzet van Wikibase binnen het nationale netwerk voor digitaal erfgoed in Luxemburg (zie ook deze blogpost over een eerder resultaat, of deze factsheet over het project).

In deze blogpost bericht ik met trots over het tweede publieke projectresultaat van dit traject; een open source extensie voor Wikibase om het vullen van bepaalde waardes in een Wikibase item te automatiseren (en zo de kwaliteit en uniformiteit van de data-invoer te bewaken).

In Wikibase worden de namen en alternatieve namen van een item (labels en aliassen) een enkel vrije tekst veld aangeboden, voor de verschillende talen die Wikibase ondersteund. Met deze naam wordt het item binnen Wikibase gerepresenteerd en doorzoekbaar gemaakt. 

Echter, persoonsnamen worden in de context van het Luxemburgse nationale erfgoed ook aan de hand van verschillende afzonderlijke verklaringen (statements) vastgelegd (naam, formaat, nummering en titel). 

Deze dienen vervolgens in lijn met de RDA-FR regels samengevoegd worden in een uiteindelijke naam van de persoon. Hoe deze samenstelling eruit ziet verschilt ook nog eens, afhankelijk van welke van de voorgenoemde waardes aanwezig zijn.

Voorbeeld van een item over een persoon in Wikibase

Voor de komst van de nieuwe Automated Values extensie was het samenstellen van deze naam tot een label of alias van een item handwerk (en daarmee foutgevoelig en tijdrovend).

De Automated Values extensie is generiek opgezet, zodat er meerdere gebruikersscenario’s rond het automatiseren van het vullen en samenstellen van waardes binnen een Wikibase item bediend kunnen worden.

De extensie kan naar wens geconfigureerd worden door regels aan te maken op een speciale pagina in de wiki, uitgedrukt in JSON expressies.

Voorbeeld van een configuratie van de extensie op de speciale pagina hiervoor

De Automated Values extensie is als open source project beschikbaar op Github, zodat andere Wikibase gebruikers hier hun voordeel mee kunnen doen. Daarnaast hopen we op feedback, verbeteringen en uitbreidingen van andere gebruikers van de extensie.

De ontwikkelaar van de extensie – The Wikibase Consultancy – heeft een mooie demonstratievideo van de extensie in actie gemaakt:

Meer:

Met dank aan het Ministerie voor Cultuur in Luxemburg voor de financiering van de extensie en de toestemming om deze als open source software te verspreiden. En met dank aan de Wikibase Stakeholder Group voor de hulp met de generieke opzet van de extensie.

Categorieën
Aankondigingen Blog

Building a Dynamic Archive

Het Nieuwe Instituut en Donna Verheijden hebben mij als gastspreker gevraagd om op donderdag 24 februari tijdens Thursday Night Live! mee te praten over de creatieve mogelijkheden en uitdagingen met digitaal erfgoed. De context van deze discussieavond is de door Donna ontwikkelde tentoonstelling Building the Visual Mind.

Ik kijk uit naar een interessante discussie, waarin ik mij zal richten op het belang van toegang tot herbruikbaar digitaal erfgoed en de maatschappelijke waarde van remix en herinterpretatie van bronmateriaal als een creatieve praktijk.

Meer over het evenement:

Which future scenarios are possible for the creative reuse of digital heritage collections? And what are the future possibilities of making digital heritage accessible? During the TNL! x Building a Dynamic Archive event at Het Nieuwe Instituut, Donna Verheijden previews the exhibition Building the Visual Mind. Following a panel discussion with various experts in the heritage field, archiving, and copyright. The main focus will be on visual creative reinterpretations of digital heritage collections.

Kristina Petrasova (Sound and Vision), Maarten Brinkerink (Expert in digital culture and information processing), Jaap Kronenberg (Strategic + Legal Advisor), Ania Molenda (Architect / Researcher), Arlette Bekink (Pictoright) will enter into dialogue with each other in various panel sessions revolving around possible future scenarios of digital archives. The sessions will be moderated by Donna Verheijden.

Link naar het evenement op Eventbrite (gratis)
Categorieën
Aankondigingen Blog

Handreiking gezamenlijke zorg voor particuliere archieven van makers in de cultuursector

KIA en DEN werken het komend halfjaar aan een handreiking voor particuliere archiefvormers. Particuliere archiefvormers blijken vaak onvoldoende in staat om zelfstandig stappen te zetten en zorg te dragen voor een duurzaam en herbruikbaar archief. Hierdoor bestaat het gevaar dat onze rijke geschiedenis binnen verschillende kunstvormen onvoldoende bewaard blijft en het publiek en toekomstig generaties deze niet kunnen (her)beleven, zoals men in de digitale samenleving wel verwacht.

Digitaal erfgoed uit particuliere archieven moeten verbonden kunnen worden met de collecties van erfgoedbeherende instellingen. Dit is een gemeenschappelijke zorg van de instellingen en de particuliere archiefvormers. Gezelschappen, individuele kunstenaars, makers en ontwerpers hebben hiervoor de gereedschappen en kennis nodig om hun archieven op orde te brengen.

Samen ontwikkelen van een handreiking

Het doel van de handreiking is om particuliere archiefvormers inzicht te bieden in de stappen die zij zelf kunnen zetten om een duurzaam en herbruikbaar archief op te bouwen. Daarnaast zal de handreiking hen wijzen op wat archiefinstellingen hen te bieden hebben en welke technische hulpmiddelen reeds beschikbaar zijn.

De handreiking zal zich baseren op een onderzoek naar de huidige activiteiten en dienstverlening van archiefinstellingen, interviews met experts, analyse van lopende samenwerkingen tussen particuliere archiefvormer en archieven en discussie over de inzichten van het traject in gemengde werksessies. De publicatie zal per hoofdstuk als concept op KIA gedeeld worden, zodat leden van de gemeenschap actief kunnen meedenken.

Een tweede doelstelling van het traject is om de kloof tussen particuliere archiefvormers en archiefinstellingen te dichten. Tevens willen we met de verschillende partijen het gesprek starten over generieke oplossingen om particuliere archieven te behouden en exploiteren.

Uitvoering

De handreiking wordt geschreven door Maarten Brinkerink (Digitaal Werktuig) en Maarten Zeinstra (IP Squared). Beide zijn al meer dan tien jaar werkzaam in de archief- en erfgoedsector. Zo werken ze momenteel samen aan informatie- en kennismanagement voor de nationale erfgoedinstellingen in Luxemburg. Maarten Zeinstra is tevens auteursrechtencoördinator bij KVAN, zie zijn handreikingen op het KIA platform informatierecht. Sebastiaan Vos zal als trekker van het Kennisplatform Particuliere Archieven actief worden betrokken.

We kijken uit naar een leuke samenwerking en een bruikbaar product. In de komende tijd zullen we geregeld van ons laten horen op dit platform!

Meer lezen:

Categorieën
Blog Resultaten

Praktische gids over intellectueel eigendom en digitaal erfgoed voor Luxemburg

Op 29 juli 2021 (persbericht) publiceerde het Ministerie van Cultuur in Luxemburg De Praktische Gids: Auteursrechten, naburige rechten en andere rechten in de cultureel-erfgoedsector (origineel “Le Guide pratique : Droits d’auteur, droits voisins et autres droits dans le secteur du patrimoine culturel numérique”, vertaling: Google Translate) op hun website.

De gids is de Franse vertaling van een interne handreiking die ik – samen met Maarten Zeinstra van IP Squared – voor het Luxemburgse Competentienetwerk Digitaal Cultureel Erfgoed ontwikkelde.

Mijn opdrachtgever, het Ministerie van Cultuur in Luxemburg, heeft met deze publicatie besloten de praktijkgids voor de bredere erfgoedsector onder een Creative Commons licentie vrij te geven. Dit sluit mooi aan op mijn missie en visie, omdat deze stap een eerder projectresultaat als open kennis beschikbaar maakt.

Uit het persbericht:

Het is vooral bedoeld als didactisch hulpmiddel voor degenen die verantwoordelijk zijn voor de online publicatie van digitale cultureel-erfgoedcollecties.

[…]

In tien hoofdstukken behandelt de gids de verschillende problemen die zich kunnen voordoen wanneer culturele instellingen of andere entiteiten die collecties van cultureel erfgoed hebben, de onlinetoegang tot hun digitale collecties voor het publiek willen openstellen.

Bron: Persbericht (vertaling Google Translate)

De publicatie (ISBN 978-2-87984-115-1) is voorzien van een voorwoord van de Luxemburgse minister van Justitie, Sam Tanson. Hierin merkt de minister op dat:

Cultureel erfgoed leeft en wil geleefd worden.

[…]

Ik ben ervan overtuigd dat we met deze publicatie een stap zetten in een evenwicht tussen de wens om verspreiding van cultureel erfgoed onder zoveel mogelijk mensen te stimuleren, en de rechten van makers te beschermen en zo de cultuur te laten gedijen!

Bron: Le Guide pratique : Droits d’auteur, droits voisins et autres droits dans le secteur du patrimoine culturel numérique (eigen vertaling)

Ik ben trots op dit resultaat en geloof dat de digitale erfgoedsector in Luxemburg deze praktische gids kan gebruiken om de juiste keuzes te maken in het zo breed mogelijk beschikbaar te stellen van hun digitale collecties.

Met dank aan mijn contactpersoon bij het ministerie, Marianne Backes, voor haar inzet om deze interne handreiking als open kennis voor de bredere sector gepubliceerd te krijgen.

Categorieën
Blog Opinies

De missie voor Nederland

Op 20 mei 2021 deed de Volkskrant een interessante oproep: welke ambitieuze missie wilt u dat Nederland nog voor 2030 voltooit?

Het wervende artikel rond deze oproep inspireerde mij direct om ook een inzending te doen, in het verlengde van de missie en visie van mijn recent opgerichte eenmanszaak. Dus hierbij de missie voor Nederland van Digitaal Werktuig:

In 2030 is Nederland het eerste Europese land met haar eigen publieke en open internetdiensten.

Zo zijn Nederlandse burgers in staat om zichzelf goed te informeren en onderwijzen, aan de democratische mechanismen en het publieke debat deel te nemen en om digitale uitingen te produceren en delen.

De missie voor Nederland van Digitaal Werktuig

Denk hierbij aan webmail, online kantoorsoftware, bestandsuitwisseling via het internet, communicatie tussen burgers onderling of met instanties en verspreiding van cultuur- en/of media-uitingen. Maar ook de onderliggende protocollen en voorzieningen.

In 2030 is Nederland in staat dit alles zelfstandig te organiseren, zonder daarbij afhankelijk te zijn van buitenlandse techgiganten, inclusief de daaraan gelinkte verdienmodellen op basis van persoonlijke data, beïnvloedingsmechanismen richting de eindgebruiker en marktverstoring door monopolieposities.

Deze onafhankelijkheid betekent niet dat deze internetdiensten niet geschikt zijn voor internationale uitwisseling. Interoperabiliteit en gebruik van open standaarden zullen dit mogelijk moeten maken, zonder dat we wereldwijd van exact dezelfde oplossingen, diensten of platformen gebruik hoeven te maken.

De missie vereist verregaande publiek-private samenwerking, overeenstemming over doelstellingen, waarden en standaarden, en nauwe betrokkenheid van de burger in het ontwerp- en ontwikkelproces.

Tegelijkertijd biedt de missie kansen voor technische innovatie, betere valorisatie van publiek gefinancierde initiatieven en het verder benutten van digitale kansen binnen de Nederlandse (kennis)samenleving.

Mocht de Volkskrant deze missie uitkiezen om verder uit te diepen, dan ben ik zeker geïnteresseerd om daarover mee te denken.

Categorieën
Blog Resultaten

EDTF-extensie voor Wikibase

Momenteel coördineer ik – samen met Maarten Zeinstra van IP Squared – de inzet van Wikibase binnen het nationale netwerk voor digitaal erfgoed in Luxemburg (voor het Ministerie van Cultuur, waarover in een toekomstige blogpost vast meer).

In deze blogpost bericht ik met trots over het eerste publieke projectresultaat van dit traject; een open source EDTF-extensie voor Wikibase!

Screenshot van de documentatiepagina van de Wikibase EDTF-extensie

Met deze extensie wordt het mogelijk om een nieuw datatype aan een Wikibase-instantie toe te voegen. Met dit datatype wordt het mogelijk om gecompliceerde data en tijden (bijvoorbeeld met een bepaalde mate van onzekerheid) vast te leggen, volgens de Extended Date/Time Format (EDTF) standaard van de Library of Congress van de Verenigde Staten van Amerika.

Uit onze analyse van de gebruikerswensen van het nationale erfgoednetwerk in Luxemburg, bleek dat de standaard data- en tijdsnotatie in Wikibase niet voldeed. Vandaar dat wij Professional.wiki hebben geselecteerd om Wikibase uit te breiden met ondersteuning voor EDTF (lees hier hun Engelse blogpost, met demonstratievideo). Dit proces hebben wij namens het Luxemburge erfgoednetwerk begeleid en de resultaten hebben wij getest en geaccepteerd.

Geheel in lijn met mijn missie en visie – en met dank aan het Ministerie – is deze uitbreiding nu ook als open source software beschikbaar. Zo kan een bredere gebruikersgemeenschap van de software profiteren en aan de doorontwikkeling bijdragen (zie bijvoorbeeld de uitstaande verbeteringen). Hiervoor zijn twee Github-projecten opengesteld;

Onderdeel van de EDTF-extensie is ook de functionaliteit om de EDTF-waardes die ingevoerd worden naar een voor mensen begrijpelijke representatie te vertalen.

Voorbeelden van EDTF-waardes en hun representatie in een Wikibase-instantie

De menselijk leesbare representatie van EDTF-waardes (en de algemene systeemberichten van de software) hebben wij gekoppeld aan Translatewiki, waardoor deze toegankelijke representatie van de datum- en tijdsnotatie nu al in diverse talen beschikbaar is.

Dankzij Translatewiki wordt de open source software nog toegankelijker en interessanter voor een brede gebruikersgroep, met dank aan de vrijwillige vertalers op het platform: Ik adviseer open source softwareprojecten – mits die meertalige potentie en/of eindgebruikers hebben – van Translatewiki gebruik te maken!

Met dank aan Lucien Wagener & Claude Dessouroux voor hun bijdrage als werkpakketleiders aan de inventarisatie van de gebruikerswensen binnen de Luxemburgse erfgoedsector. En dank aan Andra Waagmeester en José Emilio Labra Gayo voor het testen van de vertaling van EDTF-waardes naar RFD-XML.

Update: Deze EDTF-extensie wordt ook onderdeel van de officiële Wikibase Docker distributie gemaakt. Dit vergroot de kans dat dat de extensie door andere projecten wordt benut en door een bredere gemeenschap wordt doorontwikkeld.