open kennis – Digitaal Werktuig

Op 29 juli 2021 (persbericht) publiceerde het Ministerie van Cultuur in Luxemburg De Praktische Gids: Auteursrechten, naburige rechten en andere rechten in de cultureel-erfgoedsector (origineel “Le Guide pratique : Droits d’auteur, droits voisins et autres droits dans le secteur du patrimoine culturel numérique”, vertaling: Google Translate) op hun website.

De gids is de Franse vertaling van een interne handreiking die ik – samen met Maarten Zeinstra van IP Squared – voor het Luxemburgse Competentienetwerk Digitaal Cultureel Erfgoed ontwikkelde.

Mijn opdrachtgever, het Ministerie van Cultuur in Luxemburg, heeft met deze publicatie besloten de praktijkgids voor de bredere erfgoedsector onder een Creative Commons licentie vrij te geven. Dit sluit mooi aan op mijn missie en visie, omdat deze stap een eerder projectresultaat als open kennis beschikbaar maakt.

Uit het persbericht:

Het is vooral bedoeld als didactisch hulpmiddel voor degenen die verantwoordelijk zijn voor de online publicatie van digitale cultureel-erfgoedcollecties.
[…]
In tien hoofdstukken behandelt de gids de verschillende problemen die zich kunnen voordoen wanneer culturele instellingen of andere entiteiten die collecties van cultureel erfgoed hebben, de onlinetoegang tot hun digitale collecties voor het publiek willen openstellen.
Bron: Persbericht (vertaling Google Translate)

De publicatie (ISBN 978-2-87984-115-1) is voorzien van een voorwoord van de Luxemburgse minister van Justitie, Sam Tanson. Hierin merkt de minister op dat:

Cultureel erfgoed leeft en wil geleefd worden.
[…]
Ik ben ervan overtuigd dat we met deze publicatie een stap zetten in een evenwicht tussen de wens om verspreiding van cultureel erfgoed onder zoveel mogelijk mensen te stimuleren, en de rechten van makers te beschermen en zo de cultuur te laten gedijen!
Bron: Le Guide pratique : Droits d’auteur, droits voisins et autres droits dans le secteur du patrimoine culturel numérique (eigen vertaling)

Ik ben trots op dit resultaat en geloof dat de digitale erfgoedsector in Luxemburg deze praktische gids kan gebruiken om de juiste keuzes te maken in het zo breed mogelijk beschikbaar te stellen van hun digitale collecties.

Met dank aan mijn contactpersoon bij het ministerie, Marianne Backes, voor haar inzet om deze interne handreiking als open kennis voor de bredere sector gepubliceerd te krijgen.

Momenteel coördineer ik – samen met Maarten Zeinstra van IP Squared – de inzet van Wikibase binnen het nationale netwerk voor digitaal erfgoed in Luxemburg (voor het Ministerie van Cultuur, waarover in een toekomstige blogpost vast meer).

In deze blogpost bericht ik met trots over het eerste publieke projectresultaat van dit traject; een open source EDTF-extensie voor Wikibase!

Screenshot van de documentatiepagina van de Wikibase EDTF-extensie

Met deze extensie wordt het mogelijk om een nieuw datatype aan een Wikibase-instantie toe te voegen. Met dit datatype wordt het mogelijk om gecompliceerde data en tijden (bijvoorbeeld met een bepaalde mate van onzekerheid) vast te leggen, volgens de Extended Date/Time Format (EDTF) standaard van de Library of Congress van de Verenigde Staten van Amerika.

Uit onze analyse van de gebruikerswensen van het nationale erfgoednetwerk in Luxemburg, bleek dat de standaard data- en tijdsnotatie in Wikibase niet voldeed. Vandaar dat wij Professional.wiki hebben geselecteerd om Wikibase uit te breiden met ondersteuning voor EDTF (lees hier hun Engelse blogpost, met demonstratievideo). Dit proces hebben wij namens het Luxemburge erfgoednetwerk begeleid en de resultaten hebben wij getest en geaccepteerd.

Geheel in lijn met mijn missie en visie – en met dank aan het Ministerie – is deze uitbreiding nu ook als open source software beschikbaar. Zo kan een bredere gebruikersgemeenschap van de software profiteren en aan de doorontwikkeling bijdragen (zie bijvoorbeeld de uitstaande verbeteringen). Hiervoor zijn twee Github-projecten opengesteld;

Onderdeel van de EDTF-extensie is ook de functionaliteit om de EDTF-waardes die ingevoerd worden naar een voor mensen begrijpelijke representatie te vertalen.

Voorbeelden van EDTF-waardes en hun representatie in een Wikibase-instantie

De menselijk leesbare representatie van EDTF-waardes (en de algemene systeemberichten van de software) hebben wij gekoppeld aan Translatewiki, waardoor deze toegankelijke representatie van de datum- en tijdsnotatie nu al in diverse talen beschikbaar is.

Dankzij Translatewiki wordt de open source software nog toegankelijker en interessanter voor een brede gebruikersgroep, met dank aan de vrijwillige vertalers op het platform: Ik adviseer open source softwareprojecten – mits die meertalige potentie en/of eindgebruikers hebben – van Translatewiki gebruik te maken!

Met dank aan Lucien Wagener & Claude Dessouroux voor hun bijdrage als werkpakketleiders aan de inventarisatie van de gebruikerswensen binnen de Luxemburgse erfgoedsector. En dank aan Andra Waagmeester en José Emilio Labra Gayo voor het testen van de vertaling van EDTF-waardes naar RFD-XML.

Update: Deze EDTF-extensie wordt ook onderdeel van de officiële Wikibase Docker distributie gemaakt. Dit vergroot de kans dat dat de extensie door andere projecten wordt benut en door een bredere gemeenschap wordt doorontwikkeld.